Grafik „Zwrotu” Tadeusz Berger

Tadeusz Berger (30.6.1930-11.5.1985) – plastyk, redaktor techniczny „Zwrotu” i wydawnictw polskich na Zaolziu.

Tadeuszowi Bergerowi, synowi tapicera, rękodzieło nie było obce. Po ukończeniu orłowskiego gimnazjum uczył przez rok w szkole podstawowej w Łąkach nad Olzą, kolejny rok spędził jako nauczyciel w Orłowej-Łazach. Jego marzeniem, które wkrótce zostało spełnione, były studia plastyczne. Już jako student w Ołomuńcu współtworzył pisemko „Bez Tytułu”. W owym czasie też próbował odnaleźć się jako literat, ale w końcu przeważyły zainteresowania plastyczne. Po powrocie do Orłowej malował i rzeźbił, by po jakimś czasie zająć się wyłącznie grafiką.

Jego dzieła najczęściej powstawały przed świtem. Większość swego czasu poświęcił tworzeniu grafik. Malarstwo w jego twórczości niejako pozostawało na drugim torze. Uprawiał głównie linoryt, z początku czarno-biały, później kolorowy. Wystawiał w Czechach i w Polsce.

W przeciągu lat stał się głównym twórcą grafik wydawnictw PZKO. W latach 1967-1981 był redaktorem technicznym i graficznym miesięcznika „Zwrot”. Odtąd na wiele lat stał się niemalże monopolistycznym twórcą i dostawcą opracowań graficznych wydawnictw polskich „Profilu” w Ostrawie, publikacji ZG PZKO, projektów plakatów itd. Przyczynił się w ten sposób do wyraźnego podniesienia poziomu artystycznego i odmiennego niż dawniej skierowania propagandy wizualnej PZKO i szaty graficznej polskich publikacji w CSRS, co nieraz potwierdzano w recencjach. (Folder Tadeusz Berger, Czeski Cieszyn 1980, s. 4.)

Cykl „Gwoździe” zaskoczył środowisko zaolziańskie. „Gwoździe” to przede wszystkim niepozbawiona oryginalności próba grafiki refleksyjnej. Przy pomocy prostych środków artystycznych, ciekawie wykoncypowanych elementów symbolicznych porusza autor ważne problemy o znaczeniu społecznym, politycznym i obyczajowym, obracając się przy tym swobodnie, i z dużą kulturą w świecie czystej aluzji … Oszczędny warsztat artystyczny został umiejętnie wykorzystany dla celów satyrycznych i groteskowych. Mamy bowiem do czynienia z artystą gorąco i ostro reagującym na niektóre aktualne zjawiska społeczne i polityczne” – powiedział o cyklu Z. Jankowski (Nowiny, 13.1.1965). Ten etap to formowanie filozofii twórczej i estetyczno-społecznej autora.